Мазмұны

3.4 Феррованадийді балқыту

Феррованадий электр пешіндегі техникалық \(\small \text{V}_2\text{O}_5\), феррованадат немесе кальций ванадатынан силикотермиялық немесе пештен тыс (алюмино-термиялық) өңдеу арқылы алады:
\[
\begin{align*}
2V_2O_5 + 5Si & \rightarrow 5SiO_2 + 4V \quad (1.123), \\
3V_2O_5 + 10Al & \rightarrow 5Al_2O_3 + 6V \quad (1.124).
\end{align*}
\]
Феррованадийді электрмен балқыту кезінде пешке темір сынықтары, балқытылған бөліктер түрінде \(\small \text{V}_2\text{O}_5\) (немесе брикет түріндегі кальций ванадаты), ұсақталған ферросилиций (65-76% Si), сондай-ақ түзілетін кремний қышқылын қождауға арналған әк енгізіледі. Алынған феррованадий құрамында 45-80% V болады.
Алюминийтермиялық әдіс бойынша \(\small \text{V}_2\text{O}_5\) (немесе феррованадат) темір оксидінің 30-40% (массасы бойынша), алюминий ұнтағы (1 кг феррованадийге 0,7-0,9 кг), әк және еріткіш шпат (флюс) қоспасында құймаларға салынып, термитпен (мысалы, \(\small \text{Fe}_3\text{O}_4\) және Al ұнтақ қоспасы болып табылатын темір-алюминий қоспасы) жағылады. Вольтты доғамен тұтандырады. Реакция сыртқы қыздырусыз жүреді. Екі әдіс бойынша да ванадийді феррованадийге бөліп алу шығымы 95% құрайды.
Ванадий технологиясында \(\small \text{V}_2\text{O}_5\) шаңының, кальций мен натрий ванадаттарының уыттылығын ескеру қажет. Жұмысшылардың жедел улануы 0,01 мг/л және одан жоғары шаң концентрациясында жүреді. Созылмалы интоксикациядан зардап шегетін жұмысшыларда, жоғарғы тыныс жолдарының аурулары, тұмау, пневмония, гипертония, гастрит, экзема сияқты аурулар жиі кездеседі. Интоксикацияның алдын алу мақсатында шаң басатын жабдықты герметизациялау, шаң басатын өнімдерге арналған көлікті механизирлеу және герметизациялау, пештерде \(\small \text{V}_2\text{O}_5\) балқытудың ұтымды режимін жасау қажет. Ауадағы \(\small \text{V}_2\text{O}_5\) шекті рұқсат етілген концентрациясы 0,0001 мг/л құрайды.

Бақылау сұрақтары
1) Ванадийдің физика-химиялық қасиеттері. Минералдары, кендері және кен орындары
2) Титан-магнетит кендерінен ванадийді алу
3) Титанның техникалық тетрахлоридінен ванадий алу
4) Металдық ванадийді алу технологиясы
5) Феррованадийді балқыту процессі
6) Ванадий кен орнындарын гидрометаллургиялық тәсілмен өңдеу технологиясы
7) Ванадий өндірісіндегі қышқылды-автоклавты технологиясы (қосымша ізденістер)
8) Аммоний метаванадатын алу технологиясының ерекшеліктері
9) Ванадий пентоксидін алу кезіндегі сорбция және десорбция процестері (қосымша ізденістер)
10) Ванадий аккумуляторларын алу простерінің ерекшеліктері (қосымша ізденістер)