Кенотрондар

(Кенотрон, Kenotron) - (грек тілінен. kenos-бос және (elec)tron) — айнымалы токты түзетуге арналған электронды шам. Бұл электровакуумдық диодтың бір түрі. Кенотрон жоғары вольтты түзеткіштерде колданылады, олардың анодтарында кернеу 100 кВ-қа жетіп, ток күші 500 мА-ға дейін барады

Синтетикалық бензин

(Синтетический бензин, Synthetic gasoline) - мұнай шикізатын өңдеудің дәстүрлі емес тәсілдері арқылы алынған өнім. Термин жанармайға қатысты, сондықтан шикізат материалдары ретінде көмірсутекті заттар – тақтатас немесе көмір таңдалады. Синтетикалық бензинді көмірсутектер азот, күкірт және металл компоненттерімен біріктірілген мұнайдың шайыр тәрізді өнімдерінен алуға болады. Химиялық формуласы бойынша дәстүрлі мұнайға жақыны - жанғыш тақтатас. Отынның бөлінуі – құрамында органикалық полимер кероген бар, қазба тақтатастарын термиялық өңдеу нәтижесінде жүреді. Синтетикалық Көмір отыны қара алтын кен орындары таусылған жағдайда, мұнайға балама ретінде қарастырылады. Экологияның қатаң талаптарына сәйкес көмірден жасалған синтетикалық бензин флора немесе фауна микроорганизмдерінің массасын газдандыру немесе тотықтыру өнімдерімен араластырады.

Изоморфты қоспа

(Изоморфная смесь , Isomorphic mixture) - ИЗОМОРФИЗМ («изо» және грек. «морфе» - формасы, түрі) – кристаллдық торда атомдардың, иондардың немесе молекулалардың бір-бірін ауыстыру қабілеті. Изоморфизм нәтижесінде қатты алмастыру ерітінділері пайда болады. Изоморфизмге тән заттар изоморфты деп аталады. Изоморфты заттар бірге кристалданып, аралас кристалдар-изоморфты қоспалар түзе алады. Бұл қоспалар бірін-бірі алмастыратын бөлшектердің (атомдар, иондар, молекулалар) өлшемдері жақын болған кезде түзіледі. Голдшмидт ережесіне сәйкес, концентрациялардың кең ауқымы бар изоморфты қоспалардың түзілуі заряд белгісінің сәйкестігі және олардың иондық радиустары 15% - дан аспайтын болса, бір-бірін алмастыратын атомдардың (немесе иондардың) жақын поляризациясы кезінде мүмкін болады. Егер екі зат кез-келген концентрацияның изоморфты қоспаларын берсе (қатты ерітінділердің үздіксіз сериясы), изоморфизм мінсіз деп аталады.

Тамырлы кен орындары

(жильные месторождения, lode deposits) - кен минералдарымен толтырылған тамырлар тәрізді гидротермиялық шыққан пайдалы қазбалардың кен орындары. Олар жарықтар бойынша, ыстық сулы ерітінділер түрінде, тереңдіктен жер бетіне жіберілді. Олардың қабырғаларында минералдар жиналып, кен денелері пайда болды. Кенді тамырлардың пайда болу формалары мен жағдайларының әртүрлілігі оларды барлау, қорларды бағалау, ашу және игеру схемаларының ерекшеліктерін анықтайды. Қазақстандық орыс тілді дереккөздерде (атап айтқанда, ҚҰЭ-де) "тамырлар" терминінің орнына "арқан"терминін қолдануға болады.

«Жоғарғы Қайрақты» кен орны

(Жетіқара-Қайрақты вольфрам кен орны, Верхнекайрактинское месторождение вольфрамовых руд, Verkhnekayraktinskoye deposit of tungsten ores) - Қарағанды облысындағы Ағадыр темір жол станциясынан солтүстік-шығысқа қарай 50 км жерде орналасқан. Кен орнын 1945 жылы геолог Г.И. Бедров ашқан. Кен алаңы плутонның интрузия үсті белдемінде (5×17 км) орналасқан екі конус пішіндес штокверктермен ұштасқан. Вольфрам кені солтүстік-батыс бағытқа қарай созылған жарықтарда 750 – 800 м тереңдікке дейін шеелит-пирит-кварц минералдары қауымдастығында шоғырланған. Кентас құрамында 100-ден аса минералдар бар екені анықталған, олардың басым бөлігі шеелит минералы (СаWO4), құрамында Мо, Ві, Ag бар. Жетіқара-Қайрақты вольфрам кені қоры жағынан бірегей кен орындары тобына жатады. Кен орны толық барланып, өндіріске дайындалған. Кен орны вольфрам кенінің көлемі жөнінен ТМД елдерінде барланған бүкіл вольфрам кенінің 95%-ға жуығын және қазіргі уақытта дүние жүзіне белгілі вольфрам кен орнының 30%-ға жуығын құрайды. Осы кен орнының негізінде Қайрақты кен-металлургия комбинаты жұмыс істейді.