Декантация

(Декантация, Decantation) - қатты заттектерді сұйықтардан (немесе сұйықтарды олармен араласпайтын сұйықтардан) айыру. Декантация аморфтық сүзілмейтін, бірақ тез тұнатын тұнбаларды жуумен, сондай-ақ тұнбаларды жуу немесе қатты ұсақ шикізаттан еритін зат тектерді ажыратып алумен қосарластыра қолданылады. Тамақ өнеркәсібінде шараптарды мөлдірлеуде пайдаланылады.

Серпімділік модулі

(Модуль упругости, Modulus of elasticity) - қатты денеге әчер еткенде (материалдың, заттың) серпімді деформациялану қабілетін сипаттайтын бірнеше физикалық шамалардың жалпы атауы. Серпімді деформация аймағында дененің серпімділік модулі жалпы жағдайда кернеуге тәуелді және кернеудің деформацияға тәуелділігінің туындысымен (градиентімен), яғни кернеу-деформация диаграммасының бастапқы сызықтық учаскесінің көлбеу бұрышының тангенсімен анықталады: E=σ/ε. (Е-серпімділік модулі; σ- үлгіге әсер етуші күшпен туындаған

Экстракция

(Экстракция, Extraction) - бұл бастапқы қоспамен іс жүзінде араласпайтын ерітіндіден немесе құрғақ қоспадан затты еріткішпен (экстрагент) алу. Экстракция бір реттік (бір немесе бірнеше) немесе үздіксіз (перколяция) болуы мүмкін. Ерітіндіден экстракциялаудың қарапайым әдісі - бөлу шұңғысында экстрагентпен бір немесе бірнеше рет жуу. Бөлу шұңғысы - сұйықтықтың төменгі қабатын ағызуға арналған тығын мен шүмегі бар ыдыс. Үздіксіз экстракция үшін арнайы экстракторлар немесе перколяторлар қолданылады. Құрғақ өнімдерден жеке затты немесе белгілі бір қоспаны (сығындыны) алу үшін зертханаларда Сокслет арқылы үздіксіз экстракция кеңінен қолданылады. Химиялық синтездің зертханалық тәжірибесінде экстракцияны реакция қоспасынан таза затты оқшаулау үшін немесе синтез кезінде реакция қоспасынан реакция өнімдерінің бірін үздіксіз алып тастау үшін қолдануға болады. Экстракция химиялық, мұнай өңдеу, тамақ, металлургия, фармацевтика және басқа салаларда, аналитикалық химия мен химиялық синтезде қолданылады.

Күйдірінді немесі күйнді

(Огарок, matte, (residue)) - қоспаларды кетіру немесе технологиялық қасиеттер беру үшін кендер мен концентраттарды тотықтырып күйдірудің соңғы өнімі, құнды компоненттерді алуды жеңілдетеді. Күйдіріндінің құрамы кендер мен концентраттардың бастапқы құрамына және күйдіру мақсаттарына байланысты болады. Пирометаллургиялық мақсаттарда қолданылатын мыс күйдіріндісінде 4-12% Cu, 9-35% Fe, 15-30% SiO2, 5-10% S болады.

Сорбция

(Сорбция, Sorption) (лат. sorbeo-сіңіру) - қоршаған ортадан қатты дене немесе сұйықтықпен әр түрлі заттарды сіңіру процесі. Ортада болатын сіңірілетін зат - сорбат (сорбтив), сіңіретін қатты немесе сұйықтықты - сорбент деп атайды. Сорбаттың сіңу сипатына қарай сорбциялық процесстер екі түрге бөлінеді: адсорбция - сорбаттың фазалық бетке концентрациясы немесе сорбенттің беткі қабатына сіңуі және абсорбция — сорбат сорбенттің бүкіл көлеміне таралатын көлемді сіңіру. Өз кезегінде адсорбцияның екі түрі бар — физикалық адсорбция, мұнда фазалық интерфейстегі сорбат концентрациясының жоғарылауы Ван-дер-Ваальстың спецификалық емес (яғни заттың табиғатына тәуелді емес) күштеріне негізделген; химиялық адсорбция (химосорбцияға) сорбенттің беткі затымен химиялық реакцияларының жүруі. Физикалық адсорбция әлсіз спецификалық, қайтымды және оның жылу әсері аз. Химосорбция селективті, әдетте қайтымсыз және оның жылуы жоғары (металдардағы оттегінің химосорбциясы). Вакуумдық техникада сорбция құбылысы титан сорғыларын қолданады.